Primacy effect: zet je informatie op een slimme plek

Wat is het primacy effect?

Het primacy effect houdt in dat je de eerste informatie goed onthoudt. Beter dan de informatie die daarna volgt.

Het primacy effect heeft een logische reden: we kunnen niet álle informatie onthouden. Daarom kiest ons brein ervoor om vooral de eerste (en laatste) informatie op te slaan. Zo blijft bij een opsomming vooral het eerste punt hangen.

De wetenschap bewijst het

De wetenschap laat ook zien dat dit effect bestaat. Zo zijn er meerdere onderzoeken geweest waarin proefpersonen reeksen getallen en woorden moesten onthouden. De uitkomst: getallen en woorden aan het begin en eind van elke reeks, werden beter onthouden.

En de praktijk ook

Als we naar de praktijk kijken, zien we het effect ook terugkomen. Voornamelijk in reclames en advertenties. Reclames aan het eind of begin van een blok, blijven beter hangen bij kijkers/luisteraars. Geen wonder dat deze reclames duurder zijn.

2. Informatie concurreert met elkaar

De tweede verklaring voor het primacy effect is dat informatie met elkaar concurreert.

De eerste informatie heeft daarbij het grootste voordeel: bij het lezen/opnemen ervan, hoeven we nog niets anders te onthouden. Hierdoor kunnen we ons volledig op deze eerste informatie focussen.

Het belangrijkste om te onthouden

Het primacy effect leidt tot één belangrijk advies:

Zet altijd de belangrijkste informatie aan het begin. Dat geldt voor opsommingen, maar ook voor complete websites, teksten, folders, etc.

Maar let op 

Het primacy effect werkt niet altijd: het werkt alleen als we de informatie nog eens kunnen bekijken. Dat blijkt uit onderzoek van Glanzer en Cunitz.

• Sommige proefpersonen moesten woorden onmiddellijk herhalen na het zien van een lijst.
• Andere proefpersonen kregen 30 seconden om de lijst nogmaals te bekijken, voordat ze de woorden opnoemden.

Hieruit blijkt dus dat het effect verdwijnt als we niet nog eens de informatie mogen bekijken.

Voorbeelden van het primacy effect

In de praktijk zie je het primacy effect terug. Een paar voorbeelden.

• Merken als Apple en Tesla zorgen voor een verpletterende eerste indruk van hun product. Dat doen ze met pre-promoties. Bijvoorbeeld in de vorm van foto’s waarop één productkenmerk sterk wordt uitgelicht. Dan is dat het eerste wat mensen onthouden.
• Aan reviews die bovenaan staan, hechten we meer waarde dan aan reviews daaronder.
• Kandidaten die als eerste optreden bij bijvoorbeeld het Eurovisie Songfestival krijgen gemiddeld hogere scores.